BỘ MÁY NHÀ NƯỚC THỜI LÝ TRẦN

* máy bộ nhà nước thời Lê sơ:

– Năm 1428 sau khi thành công nhà Minh ,Lê Lợi lên ngôi hoàng đếkhôi phục lại nước Đại Việt,lập công ty Lê (Lê sơ).

– trong năm 60 của thay kỷ XV, Lê Thánh Tông tiến hành một cuộc cải cách hành thiết yếu lớn.

-VuaLê Thánh Tông bỏ chức tướng mạo quốc ,đại hành khiển ; trực tiếp có tác dụng tổng chỉ huy quân đội , cấm những quan lập quân team riêng .

-Vua nắm những quyền hành , giúp vua có 6 cỗ (là Lại, Hộ, Lễ, Binh, Hình, Công), mở đầu mỗi bộ gồm quan Thượng thư , kề bên bộ gồm Hàn Lâm Viện(côngvăn),Quốc sử viện (biênsoạn định kỳ sử),Ngự sử đài (kiểm tra ).

-Vua Lê Thánh Tông chia toàn quốc ra có tác dụng 13 đạo vượt tuyêndo 3 ty thống trị là Đô ty ( quân sự chiến lược ), Hiến ty (xử án ), quá ty ( hành chính ); dưới cóphủ , huyện, châu ( miền núi ), xã .

-Khi giáo dục phát triển, những người đỗ đạtlàm quan tiền , giáo dục và đào tạo thi cử thay đổi nguồn giảng dạy quan lại .

Dưới thời Lê cỗ máy nhà nước quân chủ siêng chế đạt tới mức độ cao, hoàn chỉnh.

Nhận xét đến cuộc cách tân của Lê Thánh Tông :

Đây là cuộc cải cách hành chủ yếu lớn toàn diện được triển khai từ trung ương đến địa phương. Cách tân để bức tốc quyền lực của phòng vua. Quyền lực tối cao tập trung vào tay vua, triệu chứng tỏ máy bộ nhà nước quân chủ chuyên chế nhà Lê đạt đến mức độ cao, trả thiện.

Sơ thứ tổ chức cơ quan ban ngành thời Lê sơ (1428-1527

* Quân đội:được tổ chức triển khai quy củ:

-Cấm binh (bảo vệ gớm thành) với quân bao gồm quy đảm bảo đất nước

-Ngoại binh (lộ binh): tuyển chọn theo chế độngụ binh ư nông.

3. Hoạt động đối nội và đối ngoại

* Đối nội:

– quan tâm đến đời sinh sống nhân dân.

– để ý đoàn kết đến những dân tộc không nhiều người.

* Đối ngoại:

-Với nước lớn phương Bắc:

+ quan hệ tình dục hòa hiếu.

+ Đồng thời chuẩn bị sẵn sàng chiến đấu đảm bảo tổ quốc.

– Với: Chămpa, Lào, Chân Lạp có lúc thân thiện, có những lúc xảy ra chiến tranh.

Tham khảo :

Trong định kỳ sử, phụ thân ông ta cũng đã có nhiều phương phương pháp để giải quyết năng khiếu nại, tố cáo, oan sai cho nhân dân. Vua Lý Thái Tổ, là vị vua đầu tiên của nhà Lý, đã mang đến xây cung Long Đức ở bên cạnh Hoàng thành Thăng Long, cho thái tử Lý Phật Mã ở, nhằm thái tử sát dân, “ý mong mỏi cho thái tử phát âm biết mọi việc của dân”.

Thái tử Lý Phật Mã lên làm cho vua, là vị vua hiền Lý Thái Tông, rất chăm sóc việc xử lý khiếu kiện, oan trái mang lại dân. Vào khoảng thời gian 1040, vua Lý Thái Tông đã giao câu hỏi xét xử kiện tụng của dân mang lại đích thân hoàng thái tử Khai Hoàng Nhật Tôn, dùng điện Quảng Vũ của thái tử có tác dụng nơi cho thái tử xử kiện mang lại dân.

Năm 1042, vua Lý Thái Tông cũng cho sản xuất bộ hình thức Hình Thư thứ nhất của nước ta, hình thức phân minh những việc xử phạt, tránh vấn đề làm tùy tiện, nhũng lạm, gây ra oan trái cho dân của những quan lại. Phương pháp Hình Thư quy định người tố cáo đúng tệ nhũng lạm của những quan lại, được“tha phu dịch cho anh chị trong 3 năm. Người ở khiếp thành mà cáo giác thì thưởng cho bởi hiện đồ dùng thu được”. Tiếc rằng bộ cách thức Hình Thư trong phòng Lý đến nay đã thất truyền, chỉ còn lại bộ hình thức Hồng Đức thời đơn vị Lê sau này.

Đến năm 1052, vua Lý Thái Tông cho đúc chuông lớn đặt ở cung Long Trì, trong khu vực Hoàng thành Thăng Long ngày nay, nhằm “cho dân ai có oan ức không tỏ bày được thì tấn công chuông ấy để tâu lên”.Chính vua Lý Thái Tông cũng chính là vị vua đã mang lại xây miếu Một Cột, nói một cách khác là chùa Diên Hựu vào thời điểm năm 1049.

Đến năm 1158, vua Lý Thần Tông cũng “cho để cái thùng đồng trung tâm sân nhằm ai có việc gì thì quăng quật thư vào áo quan ấy”.

Cải biện pháp Hành thiết yếu Của Vua Lê Thánh Tông:

Năm 1471, vua Lê Thánh Tông triển khai cuộc cải cách hành chủ yếu trên phạm vi cả nước. Ông vứt hết các chức quan lại và cơ quan trung gian thân vua và phần tử thừa hành, chia lại cả nước thành 12 vượt tuyên, thống nhất những đơn vị hành chính thành phủ, huyện, châu, xã. Cuộc cải tân đã tạo được một hệ thống hành chủ yếu tinh giản, có hiệu lực, là mô hình tiên tiến của chế độ quân chủ, phong loài kiến đương thời.

Có thể nói Lê Thánh Tông là một trong vị hoàng đế đầy tự tin, ý chí kiên trì và hành động quyết đoán. Ông trực tiếp điều hành quản lý ở mức buổi tối cao nhiều các bước của triều đình.

Năm 1471, khi sẽ ổn định các vùng biên cương phía bắc với phía nam, cuộc cải cách hành chủ yếu mới thật sự bắt đầu. Bạn dạng “Hiệu định quan tiền chế” có nghĩa là văn phiên bản chính thức về cuộc cải cách hành bao gồm được ban hành. Lê Thánh Tông nêu những lý do cấp thiết dẫn mang lại cuộc cải cách: “Đồ bản, đất đai thời buổi này so với trước đã không giống nhau xa, ta rất cần được tự mình giữ lại quyền chế tác, hết đạo biến đổi thông. Ngơi nghỉ trong kinh, quân vệ nhiều thì để năm tủ để giữ, bài toán công bộn bề thì đặt sáu bộ bàn nhau cùng làm, sáu khoa nhằm xét bác trăm quan, sáu tự để thừa hành phần đa việc”. Lê Thánh Tông cũng chứng thực những ích lợi mà cuộc cải tân đem lại: “Ăn hại đã không có, nhiệm vụ lại rõ ràng. Như vậy là cốt khiến cho lớn nhỏ cùng buộc ràng nhau, uy quyền không xẩy ra lạm dụng, lẽ phải không trở nên lung lay, khiến cho trăm họ tất cả thói quen thuộc theo đạo, giữ phép, không tồn tại lầm lỗi có tác dụng trái nghĩa, phàm hình, nhằm theo trọn loại chí của Thái Tổ, Thần Tông ta nhưng mà giữ được an trị lâu dài”.

Và cuộc cách tân hành chủ yếu đã ra mắt hết sức bao gồm hiệu quả.

Trước hết, Lê Thánh Tông vứt hết các chức quan và cơ sở trung gian thân vua và thành phần thừa hành như Thượng thư sảnh, Trung thư sảnh, Môn hạ sảnh, khu mật viện, các tướng quốc, Đại hành khiển, Tả hữu bộc xạ… trường hợp khi cần phải có tín đồ thay vua chỉ đạo công việc, thì yêu cầu là những đại thần như thái sư, thái phó, thái bảo, thái úy, thiếu hụt sư, thiếu bảo…

Tiếp đến, Lê Thánh Tông tách sáu bộ Lại, Lễ, Binh, Hình, Công, Hộ ra khỏi Thượng thư sảnh, lập thành sáu cơ quan riêng, phụ trách các vận động khác nhau ở trong phòng nước. Đứng đầu mỗi cỗ là chức thượng thư, hàm nhị phẩm, chịu trách nhiệm trực tiếp trước vua. Sự cải tân dễ nhận ra nhất là ở cỗ Lại, một bộ chịu trách nhiệm tuyển bổ, thăng giáng và kho bãi miễn những chức quan tiền từ tam phẩm trở xuống. Không như các triều đại trước, bộ Lại ko được toàn quyền bính động. Theo phương pháp “lớn nhỏ dại cùng buộc ràng lẫn nhau”, trường hợp “bộ Lại thăng xẻ không xứng thì Khoa gồm quyền bắt bẻ, hoặc tố giác nếu cỗ Lại làm sai trái”.

Trong cuộc cách tân này, Lê Thánh Tông rất tôn vinh công tác thanh tra, đo lường và tính toán quan lại. Ko kể Ngự sử đài tất cả từ thời Trần, ông mang lại đặt sáu khoa siêng theo dõi, thống kê giám sát quan lại ngơi nghỉ sáu bộ. “Bộ nghi lễ thức không hợp thì Lễ khoa được phép bọn hặc. Bộ Hộ tất cả Hộ khoa giúp đỡ. Hình khoa gồm quyền xét lại sự thẩm đoán của cục Hình…”.

Lê Thánh Tông sệt biệt để ý đến kỹ năng thật sự của rất nhiều người lãnh đạo. Ông bỏ chế độ bổ dụng vương hầu, quý tộc vào các trọng trách của triều đình mà lại lấy thước đo học vấn làm tiêu chuẩn dùng người, không phân biệt thành phần xuất thân. Các thân vương, công hầu, mặc dù vẫn được ban bổng lộc nhưng còn nếu như không đỗ đạt thì không được đứng trong cỗ máy nhà nước.

Chỉ riêng rẽ với cải tân này, Lê Thánh Tông đã gồm một tầm chú ý hơn hẳn những triều đại trước.

Bên cạnh bộ máy nhà nước nghỉ ngơi trung ương, hệ thống hành thiết yếu địa phương cũng có ý nghĩa rất đặc biệt với vị thế thống trị của một triều đại. Bởi vì phần đông cư dân tập phù hợp ở hầu hết nơi này. Nếu tất cả một chế độ tương xứng với họ, triều đại sẽ bền chắc vì bao gồm sự bảo vệ của chính những người dân dân ấy.

Năm 1466, cùng với việc thành lập và hoạt động các bộ, những tự, Lê Thánh Tông sáng suốt phân chia lại toàn quốc thành 12 đạo thừa tuyên với một che Trung đô (khu vực kinh thành). Năm 1471, ông mang đến lập thêm đạo vượt tuyên lắp thêm 13 là Quảng Nam. Làm việc cách phân chia mới, mỗi đạo thừa tuyên đều phải sở hữu ba ty ngang quyền nhau cai quản: Đô tổng binh sứ ty (Đô ty), quá tuyên sứ ty (Thừa ty) cùng Hiến gần kề sứ ty (Hiến ty). Đô ty và Thừa ty canh gác về quân sự và dân sự. Hiến ty phụ trách thanh tra, giám sát các quan lại chức địa phương; luôn đi sâu, tìm hiểu đời sống và nguyện vọng của nhân dân. Ngoại trừ ra, để giúp Hiến ty làm cho nhiệm vụ, ở Ngự sử đài, Lê Thánh Tông để thêm 13 cai đạo đo lường và tính toán ngự sử chăm giám sát, giúp đỡ các Hiến ty. Bên dưới đạo quá tuyên, Lê Thánh Tông đến thống nhất những đơn vị hành thiết yếu thành phủ, huyện, châu, xã.

Xem thêm: Các Quy Tắc Cộng Trừ Nhân Chia Số Nguyên, Nhân Chia Trước, Cộng Trừ Sau

Như vậy, khoảng từ năm 1471, thông qua cải cách, Lê Thánh Tông đã sản xuất được hệ thống hành chủ yếu thống độc nhất trong phạm vi cả nước. Hệ thống khá nhỏ gọn với chức trách phân minh, bảo đảm an toàn sự chỉ đạo và tập trung quyền lực tối cao của trung ương. Đây là quy mô tiên tiến độc nhất của chế độ quân công ty phong loài kiến đương thời, trong đó, tw và địa phương nối liền nhau, quyền lực tối cao được bảo đảm từ trên xuống dưới.

Lê Thánh Tông là một vị nhà vua lớn của một vương vãi triều mạnh, có tương đối nhiều đóng góp trong lịch sử dân tộc…